|
|
|
Slot Schagen – de twee
middeleeuwse torens aan de voorkant. |
Slot Schagen is een vierkante waterburcht. Het ligt in het centrum van de stad Schagen (Noord-Holland).
Het kasteel is in zijn huidige vorm slechts voor een deel origineel. De woongebouwen (achter de boom links op de foto) werden namelijk in de 19de eeuw gesloopt en zijn in 2002 in moderne stijl opnieuw opgetrokken. De twee ronde hoektorens zijn nog wel middeleeuws.
Al rond 1200 stond op de plaats van het huidige kasteel een omgracht houten gebouwencomplex. Waarschijnlijk werd dit complex in de 13de eeuw vervangen door een stenen woontoren.
Rond 1400 moet de woontoren door de graaf van Holland
Albrecht van Beieren tot een groot stenen huis zijn verbouwd. In
1427 kwamen het huis en de heerlijkheid Schagen aan een
onwettige zoon van de graaf: Willem de Bastaard.
Hoewel
Willem een bastaardzoon was, werd hij uiteindelijk toch
officieel een edelman: omdat hij een gunsteling was van de
Bourgondische hertog Filips de Goede, zorgde deze ervoor dat de
paus Willems geboorte legaliseerde. Daarnaast bekleedde Willem
belangrijke functies. Zo was hij tot 1438 kastelein en baljuw
van Medemblik; ook werd hij Admiraal van Holland en
opperkamerheer van Filips de Goede.
In 1440 liet Willem het stenen huis van Schagen
uitbouwen tot een vierkante waterburcht. Het is dus toen dat het
kasteel zijn huidige grondplan kreeg.
Toen Willem in 1473 overleed, werd hij opgevolgd door
zijn oudste zoon, ridder Albrecht van Schagen. Albrecht trok
zich weinig aan van de wet; ook weigerde hij zijn broers na de
dood van hun vader hun erfdeel te betalen. Al gauw werd Albrecht
gedagvaard, maar hij verscheen niet ter zitting en bleef zich
vervolgens misdragen.
Uiteindelijk kwam een leger Slot
Schagen belegeren. Albrecht gaf zich bijna onmiddellijk over en
werd korte tijd later gevangen gezet op Kasteel
Radboud. Daar overleed hij in 1480.
In de tijd van de Tachtigjarige Oorlog
koos de toenmalige
kasteelheer Jan van Schagen aanvankelijk de kant van de
Spanjaarden. Het gevolg was dat het kasteel namens de Prins van
Oranje bezet werd.
In die tijd werden rooms-katholieke boeren
en landlopers op het kasteel gemarteld (dat gebeurde
in de ronde toren rechts aan de voorzijde). De
martelingen waren echter ontzettend wreed en uiteindelijk greep
Willem van Oranje persoonlijk in om daar een einde aan te
maken.
Ten slotte liep Jan van Schagen over naar de Prins,
waarna hij een hoge functie kreeg bij de Staten van Holland. Hij
overleed in 1618.
|
|
De achterkant van het kasteel: |
Het kasteel kwam in handen van ene George van Cats. Omdat hij met Justine van Nassau was getrouwd, kwam zelfs prins Willem III van Oranje-Nassau (1650-1702) een keer op het kasteel logeren. Maar het zat George van Cats financieel niet mee, want in 1676 moest hij het kasteel al verkopen.
Het kasteel werd gekocht door een afstammeling van de oude familie van Schagen: Floris Carel van Beieren, graaf van Warfusé. Via zijn dochter vererfde het slot op de Belgische familie d'Oultremont. Omdat zij het kasteel niet bewoonden, raakte het in verval.
In 1799, tijdens de Engels-Russische inval tegen de legers van Napoleon, verbleven er Engelse troepen op het kasteel. Deze soldaten vernielden het kasteel zodanig dat het in 1820 uiteindelijk moest worden afgebroken. Slechts de twee ronde hoektorens werden gespaard.
Na 1990 werd het plan gemaakt om Slot Schagen te herbouwen. In 2001-2002 werden op de plaats van de verdwenen woongebouwen van het kasteel dan ook nieuwe gebouwen opgetrokken. Hoewel deze duidelijk in moderne stijl zijn gebouwd, herinneren deze gebouwen door hun vorm duidelijk aan de oorspronkelijke bebouwing.
Tegenwoordig zijn in het kasteel 15 hotelkamers en een
VVV ondergebracht. Ook wordt de grote zaal van het kasteel voor
allerlei gelegenheden verhuurd.
De twee ronde torens zijn te
bezichtigen.
|
Slot Schagen Slotplein 4 Schagen |
Tekst: Mathieu Fannee
Geraadpleegde literatuur:
Dijkhuis, B. (2000-). Het Slot te Schagen, onderdeel van de zeer goed gedocumenteerde internetsite De Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar, URL: http://www.dwangburchten.nl;
Groesbeek, J.W. (1981). Middeleeuwse kastelen van Noord-Holland; hun bewoners en bewogen geschiedenis. Uitgeverij Elmar b.v., Rijswijk, p.303-310;
Kalkwiek, dr. K.A. & Schellart, A.I.J.M. (red.) (1980). Atlas van de Nederlandse kastelen, A.W.Sijthoff's Uitgeversmaatschappij b.v., Alphen a/d Rijn, p.138-139;
Kempen, P. van & Hom, C. (2005). Verborgen Kastelen in Zicht, archeologisch onderzoek en inrichting van kasteelterreinen. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam, p.43;
Kransberg, D. & Mils, H. (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.138-139;
Illustraties:
(foto's van het kasteel)
Mathieu Fannee;
(tekening)
foto van een tekening van
Roelant Roghman door Mathieu Fannee;
